Uit De Schatkamer Der Getuigenissen, vol. 2

Hoofdstuk 79

De Sabbatschoolhet Hoogste Doelwit

[ AUDIO ]

Het doel van het Sabbatschoolwerk moet zijn: het winnen van zielen. De organisatie wat hei werk betreft mag feilloos zijn, de materialen zoals men ze maar kan wensen; maar wanneer de kinderen en de jeugd niet tot Christus worden gebracht, is de school een mislukking; want wanneer zielen niet tot Christus worden getrokken, worden ze onder de invloed van een vormelijke godsdienst steeds minder en minder ontvankelijk. De leraar moet medewerken wanneer hij klopt aan de deur van de harten dergenen die hulp nodig hebben. Wanneer leerlingen ingaan op het pleiten van de Geest en de deur des harten openen opdat Jezus kan binnengaan, zal Hij hun verstand openen zodat ze de dingen Gods kunnen begrijpen. Het werk van de leraar is een eenvoudig werk, maar wanneer dat gedaan wordt in de Geest van Jezus, zal diepte en doelmatigheid daarmee gepaard gaan door de werking van de Geest Gods.

Er moet in de Sabbatschool veel persoonlijk werk gedaan worden. De noodzakelijkheid om op deze manier te werken, is niet erkend en gewaardeerd zoals het moest. Vanuit een hart gevuld met dankbaarheid voor Gods liefde, die de ziel is toebedeeld, moet de leraar op een vriendelijke, ernstige manier werken voor de bekering van zijn leerlingen.

Welk bewijs kunnen we aan de wereld geven dat het Sabbatschoolwerk niet zo maar schijn is? Het zal beoordeeld worden naar zijn vruchten. Het zal gewaardeerd worden naar hef karakter en het werk van de leerlingen. In onze Sabbalscholen moeten aan de Christelijke jeugd verantwoordelijkheden worden toevertrouwd, opdat zij hun talenten kunnen ontwikkelen en geestelijke kracht kunnen verkrijgen. Laat de jeugd zich eerst aan God geven om dan in hun eerste ervaring te leren anderen te helpen. Dit werk zal hun vermogens oefenen en hen in staat stellen hoe plannen te ontwerpen en hoe die plannen uit te voeren ten bestwil van hun medegenoten. Laten ze contact zoeken met hen die hulp nodig hebben, niet tot het voeren van een ijdel gesprek, maar door een Christelijk karakter te tonen, door medearbeiders Gods te zijn en diegenen te winnen die zich nog niet aan God hebben overgegeven . . .

Wij moeten de jeugd opleiden opdat ze kunnen leren hoe ze moeten werken voor de zaligheid van zielen; en in het opleiden van de jeugd voor dit werk, kunnen ook wij leren hoe wij met meer succes kunnen arbeiden om doelmatige werktuigen in Gods hand te worden voor de bekering van onze scholieren. Wij moeten aangedaan worden met de geest om ijverig te werken en op Christus te betrouwen, Hem aangrijpende als de Enige die ons doelwit kan verwezenlijken. Ons verstand moet zich verdiepen, opdat we ons een helder beeld kunnen vormen van de dingen die tot het eeuwige leven behoren. Onze harten moeten week en onderworpen gemaakt worden door de genade van Christus, opdat we goede opvoeders mogen worden.

Laten leiders en leraars zich afvragen: Geloof ik in het Woord van God? Geef ik mijzelf aan Hem Die Zich voor mij gegeven heeft door een gruwelijke dood aan het kruis te ondergaan, opdat ik niet zou vergaan maar het eeuwige leven zou ontvangen? Geloven we dat Jezus de zielen van de mensen om ons heen tot Zich trekt, zelfs van hen die in boosheid leven en niet ingaan op Zijn aantrekkingskracht? Zegt dan vol diep zielsverdriet: "Meester, met alle kracht die in mij is, wil ik tot U komen; ik betrouw op U en op U alleen om het hart week te maken door de kracht van de Heilige Geest." -- Counsels on Sabbath School Work, blz. 61--63.

HET VOORAF BESTUDEREN VAN DE LES

De Sabbatschool verschaft ouders en kinderen een kostelijke gelegenheid om Gods Woord te bestuderen. Maar om dat profijt hetwelk ze kunnen verkrijgen in de Sabbatschool, deelachtig te worden, moeten zowel ouders als kinderen de tijd nemen om de lessen te bestuderen, terwijl ze ernaar moeten streven om een gedegen kennis te verkrijgen van de behandelde feiten, alsook van de geestelijke waarheden welke deze feiten wiilen leren. Wij moeten vooral de jeugd inscherpen hoe belangrijk het is dat ze de volle betekenis van de gegeven tekst naspeuren . . .

Ouders, zondert elke dag enige tijd af om de Sabbatschoolles met uw kinderen te bestuderen. Zegt liever dat afgesproken bezoek af dan hef uur dat bestemd is voor de kostelijke lessen van de gewijde geschiedenis, op te offeren. Ouders zowel als kinderen zullen een zegen van deze studie ontvangen. Scherpt de meer belangrijke gedeelten van de Schriften, verbonden met de les, in uw geheugen, niet als een taak, maar als een voorrecht. Al is aanvankelijk het geheugen wat zwak, zo zal dat door oefening allengs sterker worden, zodat na enige tijd u tot uw vreugde de kostbare woorden der waarheid in uw geheugen kunt vastleggen. En de gewoonte zal waardevol bijdragen tot een geestelijke wasdom ...

Tracht de studie van de Schriften in de gezinskring stelselmatig te doen. Laat alles na wat van wereldse aard is; legt alles opzij, b.v. naaiwerk of het klaarmaken van het eten wat niet direct nodig is, maar let er op dat de ziel gevoed wordt met het brood des levens. Het is onmogelijk de waarde te schatten van de goede resultaten van een enkel uur, of zelfs van een half uur dat elke dag in de gezinskring opgewekt besteed wordt aan Gods Woord. Laat de Bijbel zichzelf verklaren door alles bijeen te brengen dat gezegd is aangaande een bepaald onderwerp op verschillende tijden en onder verschillende omstandigheden. Laat die gezinsstudie niet storen door toevallige bezoekers. Komen ze tijdens de lesbehandeling, nodigt ze dan uit om daaraan deel te nemen. Maakt het hun duidelijk dat het naar uw inzicht belangrijker is kennis van Gods Woord te verkrijgen dan te delen in de voordelen of de genoegens der wereld. -- Ibid., blz. 41-43.

De scholier van de Sabbatschool moet zijn studie ernstig opvatten; hij moet diep graven en nauwgezet zoeken naar de kostbare juwelen der waarheid die in de wekelijkse lessen te vinden zijn. De voorrechten en kansen die ze nu hebben om kennis inzake de Schriften te vergaren, moeten niet verzuimd worden. God wil dat zij die belijden Zijn navolgers te zijn, terdege in staaf zijn de leerstellingen van Zijn Woord aan te tonen. Waar en wanneer kan dat beter verkregen worden, dan dat men op jonge leeftijd de Sabbatschool bezoekt? Ten aanzien van deze zaak mogen de ouders vooral niet onverschillig staan. -- Ibid., blz. 22.

HET SABBATSCHOOLUUR

De Sabbatschool moet een plaats zijn waar gedolven wordt naar de juwelen der waarheid, om ze te ontdoen van alle dwaling die er aan vastkleeft en ze te plaatsen in hun juiste verhouding ten opzichte van het Evangelie. Kostbare edelgesteenten der waarheid die men sinds lang verloren had, moeten nu opnieuw aan de kinderen Gods worden ontdekt. De onderwerpen van rechtvaardiging door het geloof, de gerechtigheid van Christus, moeten in onze scholen naar voren gebracht worden, opdat de jeugd en de kinderen deze belangrijke leerstellingen kunnen begrijpen, en leraars en scholieren de weg der zaligheid mogen kennen. Geheiligde en eeuwige beginselen, verbonden met hef verlossingsplan, zijn in de loop des tijds verloren gegaan, maar ze moeten op hun juiste plaats teruggebracht worden in het plan der zaligheid, om te glanzen in hun hemels licht en de zedelijke duisternis waarin de wereld zich bevindt, te doordringen. -- Ibid, blz. 12, 13.

Om Gods wil te doen, moeten we Zijn Woord onder zoeken ten einde Zijn leer te kennen en al de ons toevertrouwde talenten productief te maken. We moeten ijverig zijn in het gebed en ten volle bereid om God van ganser harte te dienen. Die in de Sabbatschool klasseleiders zijn, moeten hongeren en dorsten naar de Goddelijke waarheid, opdat degenen die aan hun zorg zijn toevertrouwd, deze Geest deelachtig worden, en aangespoord worden, naar de waarheid te zoeken als naar verborgen schatten. Wij willen niet dat onze Sabbatscholen zó worden geleid dat de leerlingen huichelaars worden; want dat is niet bevorderlijk voor de belangen van de zuivere godsdienst. En laat er meer aandacht worden geschonken om God te zoeken, opdat de Geest des Heren in uw school aanwezig is en alles niet even werktuigelijk gaat. Een hoge dunk op welk gebied ook hoort op de Sabbatschool niet thuis, en de technische behandeling van de les is van weinig waarde zo de Geest van God de harten van klasseleiders en leerlingen niet kneedt en gedwee maakt. -- Ibid., blz. 73.

Op sommige scholen, en het spijt mij dit te moeten zeggen, overheerst de gewoonte dat de antwoorden gelezen worden vanuit het lesboekje. Dit moest niet zo zijn. En dat hoefde ook niet, wanneer de tijd, zo vaak vermorst of op zondige wijze gebruikt, besteed werd aan het bestuderen der Schriften. Er bestaat geen oorzaak waarom de Sabbatschoollessen door klasseleiders en leerlingen minder goed geleerd worden dan de lessen voor de gewone school. Ze moeten juist beter worden geleerd, gezien daarin onderwerpen van oneindig meer belang worden behandeld. Hef nalatig zijn op dit gebied mishaagt God. -- Ibid., blz. 117, 118.

Hef doel van de Sabbatschool mag niet uit het oog worden verloren door de technische regelingen, waardoor tijd wordt gebruikt die beter besteed had kunnen worden aan belangrijker zaken. Wij moeten altijd oppassen voor vormen en ceremoniën die het ware doel waarvoor wij werken, verdoezelen. Er bestaat gevaar dat het systeem zo eigenaardig, zo buitenissig wordt, dat de Sabbatschool vermoeiend werkt, terwijl deze integendeel juist een rust, een verkwikking en een zegen moet afwerpen.

De zuiverheid en eenvoud van de Sabbatschool mogen niet opgaan in zo'n eindeloze verscheidenheid van vormen, dat aan godsdienstige belangen niet voldoende tijd kan worden geschonken. Deze schoonheid en het wel-slagen van de school liggen in zijn eenvoud en ijver om God te dienen. Niets kan gedaan worden zonder orde en regel, maar die kunnen zó worden toegepast dat groter en belangrijker plichten daardoor in het gedrang komen. Minder moet men de scholieren bezig houden met de uiterlijke inleidende besprekingen en meer moet men hen bezighouden met de zaligheid hunner zielen. Dit moet het overheersende beginsel van de school zijn. -- Ibid., blz. 151.

Het grote tekort in de Sabbatschool is niet hef tekort aan techniek, maar het tekort aan kennis ten aanzien van geestelijke waarden. Hoe hoognodig moeten de arbeiders gedoopt worden met de Heilige Geest, opdat zij ware zendelingen voor God kunnen worden. -- Ibid., blz. 155.

HET INZAMELEN VAN DE WEKELIJKSE ZENDINGSGAVEN

Wij danken God daf onze Sabbatscholen genoeg hebben bijgedragen zodat we onze vleugels wijder konden uitslaan. Kinderen en opgroeiende jeugd hebben hun stuivers ingebracht die, evenals kleine beekjes, een rivier hebben gevormd die stromen van zegen afwerpt. Kinderen moeten zó worden opgevoed dat ze onzelfzuchtige daden doen, welke de hemel vol blijdschap aanschouwt. Wanneer de dauw der jeugd op hen rust, moet men kinderen leren hoe ze kunnen werken voor Christus. Zij moeten zelfverloochening leren.

Deze manier van geven mag niet berusten op een opwelling. God heeft ons dienaangaande omlijnde voorschriften gegeven. Als de maatstaf van onze verplichtingen heeft Hij tienden en gaven gesteld. En Hij wil dat wij die regelmatig en systematisch geven. Paulus schreef aan de gemeente te Corinthe: "Aangaande nu de inzameling die voor de heiligen geschiedt, gelijk als ik aan de gemeenten in Galatië verordend heb, doet gij ook alzo. Op elke eerste dag der week legge een iegelijk van u iets bij zichzelf weg . . . naar dat hij welvaren verkregen heeft." 1 Corinthiërs 16 : 1,2. Laat een ieder geregeld zijn inkomen nagaan, hetgeen alles een zegen is van God, en de tienden apart leggen als de Here heilig. Dit geld mag in geen geval aan iets anders besteed worden; het is uitsluitend bestemd voor de dienst des Evangelies. Wanneer de tiende opzij gelegd is, moet men de giften en gaven afzonderen "naar dat men van God verkregen heeft". -- Ibid., blz. 129, 130.

Onder hef Joodse stelsel werd bij de geboorte van een kind God een offer gebracht, zoals Hijzelf had verordineerd . .

Ten aanzien van verjaardagen moet men de kinderen leren dat zij oorzaak hebben God te danken voor Zijn liefdevolle goedheid door hen weer een jaar in het leven te hebben bewaard. Want leven, gezondheid, voedsel en kleding danken wij niet minder dan de hoop op het eeuwige leven aan de Schenker van alle barmhartigheden; en men is Gode verplicht Zijn gaven te erkennen en een dankoffer te brengen aan onze grootste Weldoener. Deze verjaardagsgaven worden door de Hemel op prijs gesteld. -- Ibid., blz. 143.

ZIELENWINNENDE DOELSTELLINGEN

Als arbeiders van God zijn wij meer op Jezus en minder op onszelf aangewezen. Wij moeten meer de drang voelen om zielen te redden en dagelijks bidden dat voor de Sabbat ons kracht en wijsheid moge geschonken worden. Klasseleiders, krijgt contact met uw klassen. Bidt met hen en leert hen hoe ze moeten bidden. Laat het hart week worden, terwijl de gebeden kort en eenvoudig, maar vurig moeten zijn. Laat uw woorden weinig en goed gekozen zijn; en laten ze van uw lippen en door uw voorbeeld leren dat de waarheid Gods in hun harten moet geworteld zijn, of dat ze anders de beproeving der verzoeking niet kunnen doorstaan. Wij zouden zo gaarne zien dat hele klassen van jonge mensen zich tot God bekeren, en opwassen tot nuttige leden in de Gemeente.

Staat niet toe dat gedurende de week geheel uw kracht en energie gegeven wordt aan wereldse, tijdelijke dingen, zodat u op de Sabbatdag geen energie en zedelijke klacht hebt voor de dienst van Christus. Juist nu moet een ernstig werk gedaan worden. Wij hebben geen ogenblik tijd voor zelfzuchtig gebruik. Laat alles wat wij doen, gedaan worden met één oog gericht op de heerlijkheid Gods. Rust niet voordat elk kind in uw klas gebracht is tot de zaligmakende kennis van Christus. -- Ibid., blz. 125.

De Sabbatschoolleraars moeten nauwgezet en vol des gebeds wandelen voor Gods aangezicht. Zij moeten arbeiden als degenen die eenmaal rekenschap zullen moeten geven. Zij hebben een kans gekregen om zielen te winnen voor Christus, en hoe langer de jeugd volhardt in haar onboetvaardigheid, des te vaster zal zij staan in haar afwijzen van Gods Geest. Met het toenemen der jaren is het waarschijnlijk dat een verminderde gevoeligheid voor Goddelijke dingen zal ontstaan, een verzwakte ontvankelijkheid ten aanzien van de invloeden van de godsdienst. Elke dag werkt Satan om hen te funderen in hun gewoonten van ongehoorzaamheid, in hun onberouwvolle geest, en steeds wordt de kans kleiner dat zij Christenen worden. En hoe zal het eindverslag luiden dat onverschillige klasseleiders eenmaal moeten geven? Waarom legt zedelijke schroom beslag op de ziel van de leraar en maakt hem afkerig zich in te spannen voor de bekering van kostbare zielen van de kinderen en opgroeiende jeugd? Waarom laat men niet toe dat de Heilige Geest om de ziel een atmosfeer schept die alle zedelijke duisternis zal uitbannen en anderen hemels licht brengt? -- Ibid., blz. 80.

Onze Sabbatschoolarbeiders moeten op een bijzondere wijze vervuld worden met de Geest van Christus. Zij kunnen niet met Christus samenwerken of Hij moet door het geloof in hun harten wonen...

Aan de kinderen moet meer zorg besteed worden ten aanzien van de godsdienstige beschaving. De leidinggevende arbeiders en de leraars moeten streven naar een volmaakte harmonie. Er moet samenwerking bestaan van de kant van de ouders, kinderen en leraars. Laat elke arbeider streven naar wijsheid en tact, opdat hij op een zodanige wijze kan werken als God verlangt. Wij moeten tact en een scherp onderscheidingsvermogen aankweken ten einde vlug de kansen op te merken om goed te doen, en dan ook die kansen aangrijpen om er het beste van te maken. -- Ibid., blz. 159, 160.

De beambten en leraars in de Sabbatschool hebben de leiding en het onderricht van de Heilige Geest nodig opdat ze goede opvoeders worden, in staat om tot denken te inspireren en de dingen in herinnering te brengen die ze hun leerlingen hebben geleerd. Het is het werk van de Heilige Geest om helder en scherp omlijnd de woorden en werken van Christus in het verstand te griffen opdat zij, die ten aanzien van de Verlosser der wereld onderricht geven, in staat zijn hun leerlingen Christus voor ogen te stellen. In al de onderdelen van de Sabbatschool is de hulp van de Heilige Geest nodig opdat mannen en vrouwen, in de ware zin mannen en vrouwen Gods, gekozen kunnen worden om de verantwoordelijke posten van Sabbatschoolleiders, beambten en leraars in te nemen. -- Ibid., blz. 160.

DE BEAMBTEN EN KLASSELEIDERS

Wanneer van tijd tot tijd beambten gekozen worden, laat dan persoonlijke voorkeur niet overheersen, maar plaatst op die posten van vertrouwen hen van wie u overtuigd bent dat ze God liefhebben en vrezen en Hem tot hun raadgever stellen. Al heeft iemand nog zo'n schitterend verstand, zo zal het zonder de liefde en vreze Gods toch op een mislukking uitlopen. Jezus zegt: "Zonder Mij kunt gij niets doen." Deze manier van beambten kiezen mag niet beïnvloed worden door de Sabbatschoolleerlingen. Het veelvuldig veranderen van beambten zal de school ten voordeel zijn; want het verstand van één man kan niet het verstand van alle anderen kneden en vormen. Hij kan misschien enkele uitmuntende eigenschappen hebben, maar op andere punten te kort schieten. Een ander die gekozen wordt, kan juist dat bezitten wat de andere ontbreekt. Gevarieerde intellecten en eigenschappen zullen frisse ideeën, frisse qedachtengangen ontwikkelen; en dit is absoluut noodzakelijk. Maar bovenal, kiest hen die in de eenvoud van hun zielen, in de waarheid wandelen, die God liefhebben en vrezen en bij Hem ter schole gaan. Dezulken zullen de scholieren voorwaarts en opwaarts doen gaan. Onder wijze leraars zullen de leerlingen steeds meer belangstelling gaan krijgen voor Gods Woord alsook een dieper inzicht in de Schriften. -- Ibid., blz. 165.

De Here doet een beroep op jonge mannen en vrouwen om zich te gorden voor een levenslange, ijverige arbeid in het Sabbatschoolwerk. Met af en toe eens van die goede bedoelingen wordt niet veel tot stand ge-bracht en evenmin zult u daardoor succesvolle arbeiders in Gods werk worden. Met in alle lijdzaamheid voortgaan om het goede te doen, zult u Gods medearbeiders worden. U moet uzelf zien als dienstknechten Gods die elke dag hun plicht doen. Weest elke dag ijverig in uw werk en past op voor uw voeten geen kromme paden te maken, want anders dwaalt de kreupele of van hef pad des rechts door uw schuld. -- Ibid., blz. 13.

Elke leraar in de Sabbatschool moet een navolger van Christus zijn, en zij die niet hebben aangetoond discipelen van Christus te zijn, wier leven niet is zoals dat van christenen behoort te zijn, moeten niet gevraagd worden om Sabbatschoolleraar te worden, want zij hebben nodig dat iemand anders hen eerst de grondbeginselen van de liefde en de vreze Gods leert. "Zonder Mij," zegt Christus, "kunt gij niets doen." Johannes 15:5. Wat voor waarde zou het onderwijs hebben van iemand die van de kracht van Christus door persoonlijke ervaring niets kent? Het zou een grote ongerijmdheid zijn zo iemand een klas in de Sabbatschool te geven, maar het is nog erger een klas over te geven aan de invloed van een leraar wiens kleding en gedragingen de Heiland Die hij zegt te dienen, verloochenen.

Bij de leraars in de Sabbatschool moeten de harten verwarmd en bezield worden door Gods waarheid; zij moeten niet enkel hoorders maar ook daders des Woords zijn. Zoals de ranken gevoed worden door de wijnstok, moeten zij gevoed worden door Christus. De dauw der hemelse genade moet op hen neervallen, zodat hun harten zijn gelijk kostelijke planten welker knoppen openbreken en zich ontvouwen, waardoor een heerlijke geur wordt verspreid zoals bloemen in Gods hof. Klasseleiders moeten ijverig studeren in Gods Woord en altijd laten zien dat zij in de school van Christus elke dag hun lessen leren en in staat zijn aan anderen het licht, dat zij ontvangen hebben van Hem Die de Grote Leraar, het Licht der wereld is, uit te delen.

Leraars moeten zich hun verantwoordelijkheid bewust zijn en elke kans benutten om op te wassen, opdat zij die daden verrichten waardoor zielen voor de eeuwigheid worden gewonnen. Ibid., blz. 93, 94

God heeft de gave van de rede en het verstand zowel aan de ene arbeider gegeven als aan de andere; en naar uw vermogen moet u uw talenten inwisselen bij de wisselaars. De Here wil niet dat deze of gene arbeider enkel de schaduw is van een ander die hij bewondert. De leraar moet opwassen naar de mate van de volheid in Christus, en niet naar die van een of ander dwalend, sterfelijk wezen. U moet "opwassen in de genade", en waar is die genade te vinden? Alleen in Christus, het Goddelijk Voorbeeld.

Laat dan een ieder op Christus zien en zich modelleren naar het Goddelijke Model. Laat elke arbeider zijn krachten tot het uiterste gebruiken om in harmonie met het plan Gods te werken. Laat hij een leerling zijn in de school van Christus, opdat hij talent krijgt anderen te onderrichten. Die zijn toevertrouwd aan de zorgen van de Sabbatschool-klasseleider, hebben de wijsheid en de ervaring nodig die God de navolger van Christus kan geven. Laat de klasseleider leren van Christus' zachtmoedigheid en nederigheid des harten, ten einde een goede leraar te worden die zielen voor Christus wint, opdat dezen op hun beurt trouwe zendelingen in het grote oogstveld kunnen worden. -- Ibid., blz, 106.

Wat talent betreft om te onderwijzen, heerst er onder ons een dorheid, en wij bezitten geen mannen die voldoende geoefend zijn om het werk aangaande het bestuur van onze Sabbatscholen en gemeenten naar behoren te verrichten. Velen die de waarheid kennen, hebben daarvan nog niet een zodanig begrip dat zijzelf die waarheid kunnen ontvouwen. Zij zijn niet in staat om die zodanig naar voren te brengen dat haar heilig, majestueus karakter de mensen duidelijk voor ogen staat. In plaats van minder tucht, hebben zij een meer gedegen opleiding nodig. Het is voor wie ook onmogelijk te voorzien waartoe hij geroepen kan worden. Hij kan in gevallen geplaatst worden waar hij een snel doorzicht en redelijke argumenten nodig heeft, en daarom is hef ter ere van Christus dat onder ons het aantal goed geschoolde arbeiders veelvoudig toeneemt; zij zullen in staat zijn de waarheid op een heldere, verstandige wijze te ontvouwen, en wel zodanig dat daaraan zo goed als geen gebreken meer vastkleven. -- Ibid., blz. 156.

GODS INSTRUMENTEN

Ik heb een grote belangstelling voor onze Sabbatscholen door het gehele land, omdat ik daarin Gods instrumenten zie voor het opleiden van onze jeugd in de Bijbelse waarheden. Aanhoudend moet zowel door ouders als leraars gestreefd worden om de jeugd belangstelling te doen krijgen voor zaken van eeuwig belang. De Sabbatschool is een zendingsveld, en in dit belangrijke werk moet veelmeer de zendingsgeest aan de dag komen dan in het verleden is geopenbaard. -- Ibid., blz. 10.